Czy odstąpienie od umowy o roboty budowlane przez wykonawcę powoduje odpowiedzialność inwestora z art. 647[1] § 5 k.c.?
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane – Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015 r. w sprawie III CZP 45/15
Sąd podkreślił, iż powódka w pozwie dochodziła od strony pozwanej, jako inwestora, zapłaty za roboty budowlane wykonane na podstawie umowy zawartej z generalnym wykonawcą, który odstąpił od tej umowy. Wobec zgody inwestora na zawarcie umowy między powódką i generalnym wykonawcą powstała jego odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy, solidarna z odpowiedzialnością wykonawcy robót budowlanych.
Sąd Najwyższy powołał się na poglądy doktryny i judykatury przyjmujące, że jest to odpowiedzialność typu gwarancyjnego za dług cudzy, że art. 647[1] § 5 k.c. jest zatem przepisem o charakterze szczególnym, co wymaga jego ścisłej wykładni, który statuuje solidarną odpowiedzialność inwestora z odpowiedzialnością wykonawcy – wobec podwykonawcy – określając wyraźnie jej zakres, ograniczając ją do odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. W ocenie Sądu Najwyższego należy zatem przyjąć, że inwestor jest zobowiązany wyłącznie do zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy, rozumianego jako jego należność główna, istniejąca na podstawie umowy zawartej z wykonawcą robót budowlanych.
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane – wyrok SN z dnia 5 września 2012 r., IV CSK 91/12
Takie stanowisko było już prezentowane w judykaturze (zob. wyrok SN z dnia 5 września 2012 r., IV CSK 91/12). Na gruncie art. 647[1] § 5 k.c. odpowiedzialność inwestora jest powiązana z odpowiedzialnością wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych, a jej podstawą jest umowa łącząca wykonawcę i podwykonawcę.
W doktrynie dominuje stanowisko, że wykonanie umownego prawa odstąpienia powoduje, że umowa, w której to uprawnienie zastrzeżono, wygasa ze skutkiem wstecznym (ex tunc). To stanowisko jest także akceptowane w judykaturze. Odstąpienie od umowy o roboty budowlane przez wykonawcę od umowy z podwykonawcą powoduje zatem, także w przypadku realizacji umownego prawa odstąpienia, wygaśnięcie tej umowy ze skutkiem wstecznym. Prowadzi to do wygaśnięcia odpowiedzialności inwestora na podstawie art. 647[1] § 5 k.c. Jak już bowiem wyżej wskazano dotyczy ona wyłącznie odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych. Nie obejmuje obowiązku zapłaty innych należności przysługujących podwykonawcy wobec wykonawcy robót budowlanych. Skuteczne odstąpienie przez wykonawcę robót budowlanych (generalnego wykonawcę) od umowy z podwykonawcą prowadzi zaś do zmiany podstawy rozliczeń stron. Podwykonawca traci roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.
Na skutek odstąpienia przez wykonawcę robót budowlanych od umowy z podwykonawcą powstają inne zobowiązania pomiędzy stronami umowy, wynikające z ustawy (określone w art. 395 § 2 k.c.). Natomiast cudzy dług, za który inwestor ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 6471 § 5 k.c., w takiej sytuacji nie istnieje.
Kancelaria wielokrotnie uczestniczyła w rozstrzyganiu sporów o ww. tematyce.
