W związku z licznymi zmianami legislacyjnymi dotykającymi elektrownie wiatrowe, problem stanowiła odpowiedź na pyta jaki jest organ właściwy do rozpatrzenia wniosku w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę w ich przypadku.
Elektrownie wiatrowe – zmiany w przepisach
W dniu 16 lipca 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 961), określana potocznie „ustawą wiatrakową”, a której to przepisy wskutek późniejszej ich nowelizacji (wprowadzonej w ramach ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1276)) – stały się przedmiotem licznych sporów kompetencyjnych pomiędzy organami administracji publicznej, a to z kolei zachwiało zasadą „pewności co do prawa”, po stronie inwestorów.
Źródła przywołanych powyżej sporów kompetencyjnych należy upatrywać w:
- art. 9 pkt 2 „ustawy wiatrakowej” w ramach którego doszło do nowelizacji art.
82 Prawa budowlanego, poprzez dodanie przepisu art. 82 ust. 3 pkt 5b, który stanowi, że „Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyższego stopnia w stosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych: elektrowni wiatrowych, w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.” oraz; - art. 13 ust. 3a (dodanym do „ustawy wiatrakowej” na mocy art. 3 pkt 5b ustawy
z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1276)), który stanowi natomiast,
że „Postępowania w sprawie zmian pozwoleń na budowę wydanych na podstawie postępowań, o których mowa w ust. 3, a także postępowań w sprawie zmian prawomocnych pozwoleń na budowę wydanych na podstawie obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych”
Uzasadnienie zmian
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy – w zakresie ww. art. 13 ust. 3a i zawartej w nim zasady, zgodnie z którą postępowania w sprawie zmian prawomocnych pozwoleń na budowę wydanych na podstawie obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych – zmiana ta podyktowana była okolicznością, zgodnie z którą niemal każdy nowo powstający projekt wymaga na etapie budowy modyfikacji, niemożliwych do ich przewidzenia przed jej rozpoczęciem, a wymagających zmiany pozwolenia na budowę. Stan prawny istniejący przed wprowadzeniem rzeczonej zmiany traktował taką modyfikacje (zmianę), jako nowe pozwolenie na budowę i tym samym uniemożliwiał realizację projektu wiatrowego na dotychczasowych zasadach.
Zmiana pozwolenia na budowę – problemy prawne
Mając na uwadze treść przytoczonego powyżej uzasadnienia, wydaje się – iż pierwotnym założeniem ustawodawcy, przy wprowadzaniu rzeczonej zmiany było ułatwienie procedury pozyskiwania przez inwestorów decyzji zamiennych, jednak rzeczywistość i praktyka w tym przedmiocie okazała się być zgoła odmienna. Jak się okazało, jednoczesne obowiązywanie ww. podstaw prawnych doprowadziło do powstania sporów i wątpliwości związanych z ustaleniem organu kompetentnego (właściwego) do rozpatrzenia wniosku o zmianę decyzji w przedmiocie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej.
Z jednej strony „ustawa wiatrakowa” wprowadziła nowelizację, na mocy której Wojewoda stał się organem I instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych związanych z odnawialnymi źródłami energii, jakimi są elektrownie wiatrowe w rozumieniu art. 2 pkt 1 „ustawy wiatrakowej”, a więc i postępowań związanych z rozpatrzeniem wniosku o zmianę decyzji pozwolenia na budowę, natomiast z drugiej strony nowelizacja z 2018 r. (tj. ustawa z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw), wprowadziła do „ustawy wiatrakowej”, przepis zgodnie z którym postępowanie w sprawie zmiany prawomocnego pozwolenia na budowę prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych – a zatem organem właściwym do załatwienia sprawy powinien być odpowiednio Starosta, a nie Wojewoda.
Zmiana pozwolenia na budowę – orzecznictwo
Inwestorzy wobec braku wypracowania jednolitej linii orzeczniczej, inicjowali postępowania administracyjne w przedmiocie zmiany decyzji pozwolenia na budowę zarówno przed jednym, jak i drugim organem – dokonując własnej wykładni i interpretacji przepisów zawartych w „ustawie wiatrakowej”. Taki stan rzeczy doprowadził do pochylenia się nad zaistniałym problemem przez Naczelny Sąd Administracyjny, do którego zaczęło wpływać co raz więcej wniosków o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wojewodami a Starostami.
Jednym z pierwszych orzeczeń, które wpłynęło na ugruntowaną obecną linie orzeczniczą, było postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2019 r., wydane w sprawie o sygnaturze akt II OW 112/19. W rzeczonym postanowieniu, Naczelny Sąd Administracyjny, rozstrzygając spór kompetencyjny (odnoszący się do właściwości organu władnego do rozpatrzenia wniosku inwestora w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych), postanowił wskazać Wojewodę – jako organ właściwy w sprawie.
W uzasadnieniu do wydanego postanowienia, skład orzekający wskazał na stanowisko prezentowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, które utrwaliło się co prawda na gruncie ustawy Prawo wodne (tj. ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 z późn. zm.)), to jednakże – w ocenie Sądu meriti – miało ono odniesienie także do stanu prawnego występującego w rozpoznawanej sprawie. Zgodnie z rzeczonym stanowiskiem, pod pojęciem „przepisów dotychczasowych” (przyp. aut. – zawartych w art. 13 ust. 3a „ustawy wiatrakowej”), należy rozumieć przepisy prawa materialnego, a właściwość rzeczową powinno określać się według przepisu prawa obowiązującego w dacie wydania decyzji. Oznacza to bezspornie, że w sytuacji wystąpienia zmiany w obrębie przepisów związanych z właściwością organów administracji publicznej, właściwym do rozpatrzenia sprawy powinien być organ, który jest uprawniony do załatwienia danego rodzaju spraw, według aktualnie obowiązujących przepisów o zakresie jego działania (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej).
Organ właściwy do rozpatrzenia wniosku w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę
Wobec powyższego – w ocenie autorów niniejszego opracowania, całkowicie zasadnie – uznać należy, iż na gruncie obecnie obowiązującego art. 82 ust. 3 pkt 5b Prawa budowalnego, organem właściwym do rozpoznania wniosku w przedmiocie zmiany decyzji o pozwoleniu na realizację odnawialnych źródeł energii, jakim są elektrownie wiatrowe jest Wojewoda.
Porównaj artykuł – Nowelizacja „ustawy wiatrakowej”
