Jednymi z novum zwartych w nowelizacji ustawy OZE jest wprowadzenie rozróżnienia na wolnostojące urządzenia fotowoltaiczne oraz urządzenia inne niż wolnostojące. Regulacja ta obejmuje modyfikację art. 10 ust 2a Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2020 r. poz. 293, z późn. zm.), który statuuje obowiązek uwzględniania w planowaniu przestrzennym zagadnień energetycznych. Przepis miał na celu uporządkowanie na przyszłość gospodarki przestrzennej i realizacji przedsięwzięć energetycznych. W istocie jednak stanowił niebagatelne utrudnienie w realizacji inwestycji zielonej energii.
Zgodnie z tym przepisem, obowiązek uwzględnienia inwestycji o mocy powyżej 100 kv w studium i MPZP ciąży na gminie. Takie jednoznacznie sformułowanie art. 10 ust. 2a i art. 15 ust. 3 pkt 3a u.p.z.p. uniemożliwia (w zakresie studium i planów miejscowych powstałych przed 25 września 2010 roku) posadowienie urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW bez odpowiedniego ich uwzględnienia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego danej gminy. Zważywszy, że procedury zmian studium, i planów zagospodarowania przestrzennego są długotrwałe i kosztowne, regulacja ta znacząco przedłuża proces inwestycyjny.
Zmiany w mpzp
Odpowiedzią na powyższe ograniczenie i liczne głosy partnerów społecznych zainteresowanych partycypacją w sektorze odnawialnych źródeł energii, jest propozycja zmiany zapisu art. 10 ust 2a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który przyjmie brzmienie:
„2a. Jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy zainstalowanej większej niż 500 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w studium ustala się ich rozmieszczenie, z wyłączeniem:
1) wolnostojących urządzeń fotowoltaicznych, o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1000 kW zlokalizowanych na gruntach rolnych stanowiących użytki rolne klas V, VI, VIz i nieużytki – w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020 r. poz. 2052);
2) urządzeń innych niż wolnostojące.”.
Poprzez „urządzenia inne niż wolnostojące” należało będzie rozumieć urządzenia techniczne zamontowane na budynku.
Powyższa regulacja zawiera zmiany dwojakiego rodzaju.
Po pierwsze, projekt modyfikuje limit mocy urządzeń OZE, które mogą być lokalizowane bez konieczności uwzględnienia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Limit ten podniesiono z obecnie obowiązującej mocy zainstalowanej 100 kW do 500 kw.
Co istotniejsze jednak, nowe brzmienie art. 10 ust 2a u.p.i.z.p., wskazuje, że nie wymagają ustalenia na poziomie studium wolnostojące urządzenia fotowoltaiczne o mocy maksymalnej 1000 kv lokalizowane na gruntach rolnych słabych klas bonitacyjnych oraz urządzenia odnawianych źródeł energii montowane na budynkach.
Wolnostojące urządzenia fotowoltaiczne – uzasadnienie nowelizacji
W uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy OZE czytamy, że Rada Ministrów wyraziła pełne zrozumienie dla potrzeby racjonalnego planowania i gospodarowania przestrzennego, a poczynione propozycje kierowane są troską o dynamiczny rozwój energetyki odnawialnej w Polsce.
„Zauważono negatywny wpływ przedmiotowej regulacji (art. 10 ust 2a u.p.i.z.p. w dotychczasowym brzmieniu) na inwestycje w odnawialne źródła energii cechujące się najbardziej przyjaznym wpływem na środowisko, lokalną społeczność oraz gospodarkę przestrzenną. Mając na uwadze powyższe, zaproponowano możliwość podniesienia przedmiotowej granicy 100 kW dla wybranych instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii, które nie będzie skutkowało negatywnymi konsekwencjami dla planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce. Propozycja wyłącza ww. ograniczenie dla urządzeń innych niż wolnostojące. Zaliczają się do nich między innymi najpopularniejsze urządzenia nadachowe, ale również bardziej zaawansowane technologicznie urządzenia fotowoltaiczne zintegrowane z budynkiem (BIPV). Konsekwentnie do zaproponowanych zmian, celem uniknięcia niejasności interpretacyjnych, art. 2 pkt 20a u.p.i.z.p definiuje „urządzenia inne niż wolnostojące”. Są to urządzenia techniczne zamontowane na budynku”
Fotowoltaika przyjazna środowisku
Wnioskodawca projektu dostrzegł jednocześnie, że instalacja fotowoltaiczna jest przedsięwzięciem bezemisyjnym, bezpiecznym dla środowiska a nawet dla niego korzystnym.
„W ocenie wnioskodawcy zaproponowana zmiana nie będzie skutkowała negatywnymi konsekwencjami dla obszaru planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce. Podniesienie przedmiotowej granicy, wskazanej w art. 10 ust. 2a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, do 500 kW dotyczy małych instalacji odnawialnego źródła energii, o których mowa w art. 2 pkt 18 ustawy o odnawialnych źródłach energii, z wyjątkiem wolnostojących instalacji wykorzystujących wyłącznie energię promieniowania słonecznego do wytwarzania energii elektrycznej. Instalacje fotowoltaiczne cechują się jednak neutralnym wpływem na środowisko naturalne, a także cieszą się największym zaufaniem obywateli spośród wszystkich rodzajów odnawialnych źródeł energii, o czym świadczy dynamiczny rozwój energetyki prosumenckiej.
Z punktu widzenia gospodarki przestrzennej, instalacje fotowoltaiczne do 1 MW mocy zainstalowanej są neutralne, zaś w poszczególnych przypadkach mogą wpływać na nią dodatnio, zastępując stare systemy centralnego ogrzewania i wody użytkowej. Wykorzystanie tego typu urządzeń stanowi także alternatywę dla zagospodarowania terenów poprzemysłowych, po górniczych oraz słabej jakości gruntów rolnych, a także dachów wszelkich obiektów budowlanych m.in. w urządzenia nadachowe oraz BIPV.”
Niewątpliwie zaproponowane zmiany wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społecznym oraz całej branży działającej na rzecz rozwoju instalacji OZE. Wyeliminowanie ograniczenia lokalizacyjnego instalacji fotowoltaicznych potwierdza również, że farmy PV nie powodują kolizji z zastanymi funkcjami terenu i nie wprowadzają ograniczeń w sposobie gospodarowania sąsiadującymi z nią gruntami.
Wnioskodawcą nowelizacji jest Minister Klimatu i Środowiska. Projekt procedowany był w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pod numerem UD107. W wykazie prac Sejmu jest to Druk nr 1129. Przebieg procesu legislacyjnego możemy śledzić tutaj.
