Jakie zmiany proponuje nowelizacja „ustawy wiatrakowej”? Jakie skutki będzie mieć dla przedsiębiorców oraz odbiorców energii?
Rozwój energii odnawialnej wciąż w Polsce sukcesywnie się rozwija, energia z wiatru i słońca w maju 2022 r. stanowiły 20,1 proc. całości produkowanej w Polsce energii elektrycznej. Szczególnie dynamiczny rozwój dotyczy energii solarnej, natomiast już rozwój energii wiatrowej znacznie zwolnił zwłaszcza od roku 2016 r., a to bezpośrednio wiąże się z zmianami regulacji prawnych dotyczących elektrowni wiatrowych. Wprowadzając w życie „ustawę wiatrakową”, a konkretnie ustawę z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 724), ustawodawca w sposób zasadniczy ograniczył możliwość budowy nowych elektrowni wiatrowych między innymi ustalając zasadę 10H.
Pełna treść nowelizacji dostępna jest tutaj.
Nowelizacja ustawy – zakres zmian
Zasada 10H to zasada zgodnie, z którą nowe wiatraki muszą być oddalone od zabudowań mieszkalnych o dystans odpowiadający co najmniej 10-krotnej wysokości wiatraka wraz z łopatami. Wejście w życie takich i innych ograniczeń „zahamowało” branże wiatrową na kilka ostatnich lat. Dlatego konieczna była zmiana przepisów prawa w zakresie lokalizacji elektrowni wiatrakowych, mając na względzie szereg problemów energetycznych na rynku europejskim i światowym oraz w związku z koniecznością wypełnienia celów energetycznych wyznaczanymi m.in. przez Politykę Energetyczną Państwa do 2040 r. tzw. PEP2040.
PEP2040 uwzględnia cele związane z dostosowaniem krajowej gospodarki do celów klimatyczno-energetycznych UE na 2030 r., Europejskim Zielonym Ładem, planem odbudowy gospodarczej po pandemii COVID i dążeniem do osiągnięcia neutralności klimatycznej zgodnie z krajowymi możliwościami, jako wkładu w realizację Porozumienia Paryskiego zawartego w grudniu 2015 r. podczas 21. konferencji stron Ramowej konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP21).
Nowelizacja „ustawy wiatrakowej”, wydawała się rozwiązaniem nieuniknionym i przede wszystkim zgodnym zarówno z interesem Państwa, przedsiębiorców, jak i samych odbiorców końcowych energii, czyli zwykłych konsumentów.
Stały Komitet Rady Ministrów zaakceptował w dniu 13 czerwca 2022 r. projekt zmiany tzw. ustawy wiatrakowej, łagodzący w sposób znaczny zasadę 10H. W dniu dzisiejszym tj.
5 lipca 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt przedmiotowej ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw.
Zasada 10H
Zasada 10H ma służyć utrzymaniu podstawowej reguły lokowania nowej elektrowni wiatrowej, stanowiącej, że nowa elektrownia wiatrowa może być lokowana wyłącznie na podstawie MPZP. Obowiązek sporządzenia MPZP lub jego zmiany na potrzeby przedmiotowej inwestycji ma jednak dotyczyć obszaru prognozowanego oddziaływania elektrowni wiatrowej, a nie jak dotąd całego obszaru wyznaczonego zgodnie z zasadą 10H (tj. dla obszaru w promieniu wyznaczonym przez dziesięciokrotność całkowitej wysokości projektowanej elektrowni wiatrowej),
Odległość wiatraków nie może być mniejsza niż wyznaczona zgodnie z „zasadą 10H”. Biorąc jednak pod uwagę ograniczenia jednej sztywnej zasady odległościowej, bardziej efektywnym podejściem w tym zakresie jest uelastycznienie ww. zasady odległościowej i oddanie większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych poszczególnym gminom w ramach procedury planistycznej zmiany MPZP opracowywanej dla nowej elektrowni wiatrowej. Zgodnie z powyższym, MPZP będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej z uwzględnieniem określonej w projekcie nowelizacji bezwzględnej minimalnej odległości bezpieczeństwa.
Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych będą wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej w ramach dedykowanego elektrowni wiatrowej MPZP lub jego zmiany. W MPZP sporządzanym dla terenu wokół przyszłej elektrowni wiatrowej przyjmowane odległości powinny uwzględniać faktyczne wymagania wynikające z ww. prognozy. Identyczna, minimalna bezwzględna odległość bezpieczeństwa będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej. Odległość nowego budynku mieszkalnego od elektrowni wiatrowej nie może być analogicznie mniejsza niż minimalna odległość w ustawie.
Zgodnie z powyższym, MPZP ma móc określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej z uwzględnieniem określonej w projekcie nowelizacji bezwzględnej odległości minimalnej (500 metrów).
Zasada 3D lub 2D
Na wniosek Piotra Naimskiego sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, nowelizacja „ustawy wiatrakowej” wprowadza nowe ograniczenie. Ma nim być „odległość pomiędzy elektrowniami i sieciami, równa lub większa od trzykrotności maksymalnej średnicy wirnika wraz z łopatami (odległość 3D) albo równa lub większa od dwukrotności maksymalnej całkowitej wysokość elektrowni wiatrowej (odległość 2H), określonej w planie miejscowym, zależnie od tego, która z tych wartości jest większa”. Ograniczenia te mają na celu przeciwdziałania negatywnemu wpływowi elektrowni wiatrowych na sieci elektroenergetyczne najwyższych napięć, choć w uzasadnieniu nie skonkretyzowano pojęcia „negatywny wpływ”.
Nowelizacja „ustawy wiatrakowej” – cel
Nowelizacji ustawy ma jednak za zadanie „ożywić” branże elektrowni wiatrowych i w mniejszy ustawowy sposób ingerować w ich lokalizację niż miało to miejsce dotychczas, zostawiając tym samym pewne większe kompetencje poszczególnym gminą i społeczność lokalnej.
Z kolei Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, wskazuje, że: „Przyczyną stale rosnących kosztów jest wciąż̇ zbyt niski udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym kraju. Polska jest bowiem nadal uzależniona od paliw kopalnych, które odpowiadają̨ za 70–75% wytworzonej energii. Dziś największą przeszkodą do dynamicznego wzrostu mocy wiatrowych jest zasada 10H, która uniemożliwia budowę nowych instalacji. Usunięcie tej bariery dla elektrowni wiatrowych na lądzie pomogłoby wyhamować wzrost cen energii.”.
Kolejny etap prac to przedłożenie projektu nowelizacji ustawy do Sejmu. Następnie po jej uchwaleniu przez Sejm, trafi ona do Senatu i dalej przedłożona zostanie do podpisu Prezydentowi, później mamy vacatio legis, zatem ostateczny termin wejścia w życie nowelizacji nie jest jeszcze dokładnie znany.
Porównaj artykuł – Nowelizacja ustawy OZE – wolnostojące urządzenia fotowoltaiczne
