Treść główna

Świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy – forma prawna

W dniu 12 marca 2022 r. weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, zwana w powszechnym obiegu „specustawą”. Na mocy jej postanowień każdemu podmiotowi który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, przysługuje świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł dziennie za każdą zakwaterowaną osobę. Ustawodawca nie określił czy udzielenie świadczenia oraz jego odmowa wymaga wydania przez organ decyzji, pozostawiając lukę prawną.

Świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, a tym jego zasady, warunki i forma prawna, powinno określać w pełni rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 marca 2022 r, nie czyni tego jednak wyczerpująco.

Świadczenie pieniężne – zasady i warunki

Zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia, świadczenie za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przyznawane jest na wniosek skierowany przez uprawniony podmiot do urzędu gminy. Organ Gminy może uzależnić przyznanie lub wypłatę świadczenia od weryfikacji warunków zakwaterowania i wyżywienia, której dokonują upoważnieni pracownicy jednostki organizacyjnej gminy lub gminnej osoby prawnej (§3 ust. 3 Rozporządzenia). Wzór wniosku stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 marca 2022 r.

Podmioty uprawnione mogą domagać się świadczenia w wysokości 40 zł za każdą zakwaterowaną osobę dziennie przez okres faktycznego zapewniania obywatelom Ukrainy zakwaterowania i wyżywienia, nie dłużej niż 60 dni (§2 ust. 1 i §3 ust. 1 rozporządzenia z 15 marca 2022 r.)

W szczególnie uzasadnionych przypadkach wojewoda może wyrazić zgodę na udzielenie świadczenia na okres przekraczający 60 dni. Istnieje też możliwość podwyższenia stawki świadczenia, w przypadku gdy:

  • zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia miało miejsce również przed dniem wejścia w życie ustawy,

lub

  • pomoc udzielana jest przez jednostkę organizacyjną, osobę prawną lub przedsiębiorcę (§2 ust. 1 pkt 1 -2 rozporządzenia).

Należy zwrócić uwagę, że forma przyznawania świadczenia oraz odmowy jego przyznania nie została uregulowana zarówno na poziomie ustawy, jak i w akcie wykonawczym. W tym zakresie istnieje luka prawna.

Świadczenie pieniężne – forma prawna

Przyznanie świadczenia – czynność materialno-techniczna

Jak wynika z informacji pozyskanych z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, przepisy specustawy oraz rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że przyznanie świadczenia nie wymaga formy decyzji administracyjnej.

Odmowa przyznania świadczenia – decyzja administracyjna

Ministerstwo nie ustosunkowało się jednak co do pożądanej formy odmowy przyznania świadczenia. Może to przemawiać za przyjęciem poglądu, zgodnie z którym odmowa powinna być sporządzona w formie decyzji. Decyzja administracyjna bowiem daje zapewnienia wnioskodawcy możliwości odwołania się w przypadku odmowy przyznania świadczenia. Przemawia za tym również ustawowe domniemanie załatwienia sprawy indywidualnej w drodze decyzji wynikające z art. 104 § 1 k.p.a.

Wskazać należy, że rozwiązanie zgodnie z którym organ przyznaje świadczenie w formie czynności materialno-technicznej – wypłaty świadczenia, a odmowy dokonuje w formie decyzji, uregulowane jest ustawowo w stosunku do udzielania świadczenia wychowawczego (art.  13a ust. 1 i 4 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 z późn. zm.), oraz dodatku osłonowego (art. 2 ust. 11. ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym, tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1 z późn. zm.).

Wspomniane nie zostanie jednak jednoznacznie rozstrzygnięte do czasu uzupełnienia przez ustawodawcę luki prawnej, bądź zajęcia przez MSWiA stanowiska w tym przedmiocie.

Porównaj artykuł – Юридична допомога для громадян України / Wsparcie prawne dla obywateli Ukrainy / Legal support for Ukrainian citizens

Świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy - forma prawna