Umowa PPA , stanowi rozwiązanie powszechnie wykorzystywane na zachodzie Europy (Norwegia, Szwecja, Holandia) oraz w USA. Dostarczenie energii z OZE przyczynia się do redukcji emisji CO(2) i redukcji kosztów przedsiębiorstwa w obliczu ciągle rosnących cen energii. Dla państw członkowskich UE umowy PPA to szansa na tańszą energię w obliczu Nowego Zielonego Ładu (porównaj artykuł – Europejski Zielony Ład – realizacja).
PPA, to skrót od angielskiego pojęcia “Power Purchase Agreement” tj. umowy zakupu energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii (OZE). Polskie ustawodawstwo nie zawiera definicji umowy PPA ani regulacji dotyczących umów tego rodzaju. Definicję PPA wprowadza dopiero Dyrektywa RED II, zgodnie z którą:
“Umowa zakupu odnawialnej energii elektrycznej” oznacza umowę, na podstawie której osoba fizyczna lub prawna zgadza się na zakup odnawialnej energii elektrycznej bezpośrednio od producenta energii elektrycznej.
Elementy umowy
Ustawa prawo energetyczne ani ustawa o odnawialnych źródłach energii, nie regulują konstrukcji prawnej umów PPA. Tym samym ograniczenia w ich kształtowaniu wyznacza swoboda umów, co jest w porównaniu do innych ustawodawstw liberalnym rozwiązaniem.
Art. 5.2. 1) ustawy Prawo energetyczne wskazuje jednak, co powinna zawierać umowa sprzedaży energii:
- miejsce dostarczania energii;
- ilość energii, która ma być dostarczona do odbiorcy, w podziale na okresy umowne;
- moc umowną i warunki jej zmiany;
- cenę lub obowiązującą grupę taryfową (do której należy sprzedawca) oraz warunki jej zmiany;
- sposób prowadzenia rozliczeń;
- bonifikaty przysługujące odbiorcy z tytułu niedotrzymania standardów jakościowych obsługi odbiorców;
- odpowiedzialność za naruszenie postanowień umowy;
- okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania;
- pouczenie o skutkach wyboru sprzedawcy rezerwowego energii.
Powszechnie przyjmuje się, że wyżej wymienione warunki, poza: (i) rodzajem (i) rodzaj towaru objętego umową, (ii) jego ilość oraz (iii) ceną (lub sposób jej ustalenia) nie stanowią postanowień istotnych (essentialia negotii) umowy sprzedaży energii elektrycznej. Tym samym, niezamieszczenie takich nieistotnych warunków nie skutkowałoby nieważnością lub bezskutecznością umowy.
W konsekwencji tworzenie umów PPA ogranicza zasady swobody zawierania umów, której źródłem jest Kodeks cywilny. Jeżeli jednak sprzedaż energii w ramach umowy dostawy energii miałaby być objęta wsparciem publicznym, należy mieć na uwadze kilka ograniczeń.
Rodzaje umów PPA
Umowa PPA on-site
Jednym z modeli umów typu dostawy energii jest umowa PPA on-site. Umowa tego rodzaju reguluje sytuację, w której instalacja OZE wytwórcy położona jest bezpośrednio przy instalacji odbiorcy (np. montaż instalacji OZE na działce, parkingu czy dachu budynków). Najistotniejszą cechą umowy PPA on-site jest fakt, że instalacja OZE jest połączona bezpośrednio z siecią odbiorcy. Odbiorca energii na bieżąco konsumuje ją wprost ze źródła, bez ponoszenia dodatkowych opłat, takich jak opłaty sieciowe czy opłaty dystrybucyjne.
Linia bezpośrednia
Innym rozwiązaniem dostawy energii z OZE, jest umowa typu near site direct wire . Instalacja OZE położona jest w niedalekim sąsiedztwie odbiorcy, a prąd jest przesyłany dedykowaną linią bezpośrednią. Umowa PPA near site direct wire daje możliwość przesyłania energii bez konieczności korzystania z „publicznej” sieci. Strony takiej umowy nie są zobligowane do dokonywania opłat przesyłowych, co jest istotnym ułatwieniem. Niestety stworzenie własnej infrastruktury przyłączeniowej oraz jej zarządzanie jako alternatywa do istniejącej sieci wiąże się z koniecznością uzyskania koncesji. Koncesja dotyczy dystrybucji energii elektrycznej oraz spełnieniem wszystkich obowiązków związanych ze statusem operatora systemu dystrybucyjnego. Obejmuje ona równie z uzgodnienie taryf dystrybucyjnych z URE. Powyższe skutecznie odstrasza od wyboru tego typu rozwiązań.
Umowa PPA off-site
Kolejnym z modeli umów dostawy energii jest umowa PPA off-site. Umowa tego rodzaju reguluje sytuację, w której instalacja OZE przesyła energię do odbiorcy za pośrednictwem linii dystrybucyjnej operatora sieciowego. Umowy off-site PPA powszechnie występują w różnych wariantach, w tym modelu multi seller (kilku producentów OZE sprzedaje energię jednemu odbiorcy na podstawie jednego kontraktu) lub modelu multi buyer (jeden producent energii sprzedaje energię w oparciu o jeden kontrakt zawarty z kilkoma odbiorcami). W przypadku takiej umowy odbiorca energii nie tylko uiszcza wynagrodzenia dla wytwórcy energii ale również dla operatora sieci za przesyłanie energii.
Ograniczenia przy zawieraniu umów typu PPA
Umowa PPA a zielone certyfikaty
Inwestorzy w ciągu 15 lat, od momentu wprowadzenia energii po raz pierwszy do sieci, otrzymują za każdą MWh energii certyfikat. Świadectwo pochodzenia może był przedmiotem obrotu na giełdzie energii lub na podstawie umów. W ramach umowy typu PPA producent nie może sprzedać części produkowanej energii, wybranemu kontrahentowi, a reszty sprzedawcy zobowiązanemu.
Zgodnie z art. 42 ust 2 Ustawy o OZE „warunkiem zakupu energii przez sprzedawcę zobowiązanego jest (…) zaoferowanie całej wyprodukowanej energii OZE i wprowadzanie jej do sieci przesyłu lub dystrybucji przez okres co najmniej 90 kolejnych dni kalendarzowych”.
Wytwórcy energii z OZE, których instalacje posiadają moc mniejszą niż 500 kW, mogą zachować prawo do zielonych certyfikatów. Powinni wówczas sprzedawać energię w ramach PPA przez trzy czwarte roku, a w jednym kwartale (przez 90 dni) – sprzedawcy zobowiązanemu.
Bariery dla rozwoju PPA
Nad wyzwaniami umów typu PPA w Polsce pochylił się Instytut Jagielloński. Zgodnie z raportem “Perspektywy rozwoju Corporate PPA w Polsce. Możliwości kontraktowania dostaw zielonej energii dla przemysłu” zasadnicza bariera rozwoju rynku OZE i rozpowszechnienia umów PPA w Polsce, to niestabilne i trudne do przewidzenia ustawodawstwo. Autorzy raportu dostrzegają również inne zagrożenia. Są mini niekonsekwentne podejście do polityki energetyczno-klimatycznej i brak długoterminowej polityki w zakresie cen energii. Istotną barierą dla upowszechnienia umów PPA są również krótkoterminowe instrumenty handlowe na towarowej giełdzie energii.
