W kwestii dopuszczalności ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej zapadł przełomowy wyrok WSA w Opolu sygn. akt II SA/Op 219/20. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu umorzył postępowanie administracyjne w sprawie fryzjera z Prudnika, na którego sanepid nałożył grzywnę w wysokości 10 tysięcy złotych. O komentarz do sprawy dla stacji TVN 24 został poproszony Partner Kancelarii r. pr. Krzysztof Mitoraj – materiał możemy zobaczyć tutaj.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 27 października 2020 r., w sprawie o sygn. akt II SA/Op 219/20, orzekając w sprawie nałożonej przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego kary pieniężnej za niezastosowanie się do obowiązku czasowego ograniczenia prowadzenia przez przedsiębiorców działalności związanej
z fryzjerstwem uznał, że żaden z przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera umocowania do określania w rozporządzeniu zakazów prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd orzekł, że rozporządzenie narusza także art. 92 Konstytucji RP, mówiący o możliwości wydawania rozporządzeń wyłącznie na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Wyrok WSA w Opolu sygn. II SA/Op 219/20 – stan faktyczny
W przedmiotowej sprawie Powiatowy Inspektor Sanitarny nałożył karę pieniężną w wysokości 10.000 złotych na przedsiębiorcę, który w dniu 22 kwietnia 2020 r. świadczył usługę w salonie fryzjerskim. W ocenie Inspektora, zachowanie przedsiębiorcy naruszało przepis §8 ust. 1 pkt 1 lit. 9 oraz §9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Z decyzją nie zgodził się ukarany, który wskazał, że 22 kwietnia 2020 r. strzygł znajomego w ramach usługi koleżeńskiej, a pojawił się w salonie tylko w celu zabrania stamtąd dokumentacji – usługę wykonał niejako „przy okazji”. Podniósł również naruszenia procedury administracyjnej. Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy decyzję o nałożeniu kary pieniężnej. Od decyzji II instancji ukarany przedsiębiorca wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu.
Wyrok WSA w Opolu sygn. II SA/Op 219/20
Sąd uchylił obydwie decyzje administracyjne oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości, uznając, że rozstrzygnięcia organów sanitarnych naruszały prawo.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wskazał, że wprowadzając przepisy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 ustawodawca zrezygnował z formalnego wprowadzenia opisanego w art. 232 Konstytucji RP stanu klęski żywiołowej, a wprowadzono jedynie stan epidemii w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu podniósł, że ograniczenia, o których mowa w art. 46 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi są de facto powtórzeniem ograniczeń, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o stanie klęski żywiołowej. W związku z tym, podjęte działania legislacyjne stworzyły taki stan prawny w zakresie ograniczenia wolności i praw człowieka, który w istocie odpowiada regulacjom obowiązującym w stanie klęski żywiołowej, choć stan ten nie został wprowadzony. Wiąże się to jednak z tym, że złagodzone, właściwe dla stanów nadzwyczajnych, konstytucyjne warunki umożliwiające ograniczenia wolności i praw człowieka nie mogą mieć zastosowania w przypadku stanu epidemii.
Podkreślone zostało, że wprowadzanie tego typu ograniczeń może mieć miejsce wyłącznie w drodze ustawy, z zachowaniem zasady proporcjonalności, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Dodatkowo Sąd zaznaczył, że art. 46 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. nie zawiera wytycznych dotyczących treści norm prawnych, które mają się znaleźć w rozporządzeniu wydanym na jego podstawie. W ocenie WSA w Opolu, powyższe naruszało art. 92 Konstytucji RP, a dodatkowo było niezgodne z art. 22 Konstytucji RP, który wskazuje jednoznacznie, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne wyłącznie w drodze ustawy i tylko ze względu na ważnych interes publiczny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wskazał ponadto na uchybienia organów sanitarnych w zakresie umożliwienia stronie zajęcia stanowiska w sprawie oraz gromadzenia materiału dowodowego (oparcie ustalenia stanu faktycznego wyłącznie o notatkę Policji), jak również brak rozważenia, czy zachodzą przesłanki do odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej.
Komentarz eksperta – r.pr. Krzysztof Mitoraj
Opisywane rozstrzygnięcie, choć nieprawomocne, stanowi podstawę dla wielu przedsiębiorców, których dotyczy ograniczenie działalności gospodarczej w czasie pandemii. Należy zaznaczyć, że wprowadzając ostatnie ograniczenia, dotyczące m.in. funkcjonowania basenów, klubów fitness, hoteli, gastronomii czy galerii handlowych, Rada Ministrów nie zrezygnowała z formy rozporządzenia wydanego na podstawie art. 46a i art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r., Dz. U. 2020, poz. 2316), wobec tego argumentacja prawna zaprezentowana przez WSA w Opolu znajduje zastosowanie również do bieżących ograniczeń. (Porównaj artykuł dotyczący obowiązku noszenia maseczek)
Treść rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 października 2020 r., sygn. akt II SA/Op 219/20, dostępna jest tutaj.
(lik do materiały prasowego: Krzysztof Mitoraj – komentarz dla TVN 24 – https://tvn24.pl/wroclaw/opole-sad-uchylil-kare-nalozona-przez-sanepid-na-salon-fryzjerski-4920246 )
