Ustawa o ochronie sygnalistów jest przedmiotem prac legislacyjnych. Projekt jest na etapie opiniowania i uzgodnień, chociaż pozostało już niewiele czasu na przyjęcie ustawy.
Ustawa określa krąg osób objętych ochroną i penalizowanych zachowań – porównaj artykuł: Ustawa o ochronie sygnalistów cz. 1.
W tym wpisie przedstawimy nowe obowiązki pracodawców oraz skutki zaniechań.
Sygnaliści – nowe obowiązki pracodawcy
Podmioty prawne w sektorze prywatnym i publicznym mają obowiązek ustanowić kanały i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych. Trzeba zwrócić uwagę, że wejście w życie ustawy nie będzie powodować powstania tego obowiązku u wszystkich podmiotów prawnych.
Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie mogą zwolnić z obowiązku ustanowienia wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń i procedur na potrzeby dokonywania zgłoszeń gminy liczące mniej niż 10 000 tys. mieszkańców lub zatrudniające mniej niż 50 pracowników lub inne podmioty prawne w sektorze prywatnym i publicznym, zatrudniające mniej niż 50 pracowników. Projekt ustawy przewiduje zwolnienie z obowiązku wszystkich pracodawców (niezależnie od rodzaju sektora), zatrudniających mniej niż 50 pracowników.
Z dniem wejścia w życie ustawy organy administracji publicznej zatrudniające co najmniej 50 pracowników oraz przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 pracowników mają obowiązek m.in. opracowania regulaminu przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych, ustanowienia wewnętrznego kanału przyjmowania zgłoszeń, czy też prowadzenia rejestru zgłoszeń. Natomiast realizacja wskazanych w projekcie ustawy obowiązków przez podmioty sektora prywatnego, zatrudniające co najmniej 50 i mniej niż 250 pracowników powinna nastąpić do dnia 17 grudnia 2023 r.
Istotne jest, że obowiązki w zakresie zgłoszeń wewnętrznych powstaną niezależnie od ilości zatrudnionych pracowników w odniesieniu do pracodawców wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów ustawy
Projekt ustawy o ochronie sygnalistów przewiduje odpowiedzialność karną, w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 w przypadku:
- utrudniania dokonania zgłoszenia,
- podejmowania działań odwetowych wobec sygnalisty,
- naruszenia obowiązku zachowania poufności tożsamości sygnalisty,
- braku ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, bądź ustanowienia wewnętrznej procedury w sposób nieprawidłowy.
Co istotne projekt ustawy przewiduje także odpowiedzialność karną wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji. Ustawodawca chce więc chronić nie tylko sygnalistów ale także pracodawców przed zgłoszeniami lub ujawnieniami niesprawdzonymi, opartymi na domysłach
i plotkach.
Czas na implementację dyrektywy o ochronie sygnalistów Unia Europejska wyznaczyła do 17 grudnia 2021r., stąd zasadnym jest aby podmioty, które zostaną objęte nowymi obowiązkami już dzisiaj podjęły kroki zmierzające do wprowadzenia nieuniknionych regulacji.
