Większość konsumentów posiadających kredyt frankowy (CHF) jest zainteresowanych rozwiązaniem, jakim jest ugoda z bankiem. Aktualnie mało skłonne do ugód są BPH S.A., Raiffeisen Bank International AG, Deutsche Bank Polska S.A., Santander Bank Polska S.A. i BNP Paribas Bank Polska S.A., podobnie sytuacja wygląda z Bank Millennium S.A. czy mBankiem S.A., które co prawda pozytywnie wypowiadały się odnośnie propozycji ugód, ale nie podjęły przez ostatnie kilka miesięcy żadnych kroków z tym związanych. (Banki Santander Bank Polska S.A. i BNP Paribas Bank Polska S.A. posiadają łącznie 28 % udziału w polskim rynku frankowym). Od dawna mówi się też o tym, że Getin Noble Bank nie stać na program ugód z bankiem . Po kilku miesiącach od wystąpienia przewodniczącego KNF wiemy, że faktyczne działania w kierunku ugodowego zakończenia spraw frankowych podjął PKO BP S.A.
Z informacji prasowych wynika, że bank PKO BP S.A. przesłał już kilka pilotażowych projektów umów ugodowych. Jedna sprawa zakończyła się zawarciem ugody. Oficjalne warunki umowy nie zostały ujawnione. PKO BP S.A. nie kryło się z tym, że bliskie jest mu rozwiązanie zaproponowane przez KNF. Bank proponował przewalutowanie kredytu na złotowy z oprocentowaniem właściwym dla takich kredytów, a więc WIBOR powiększony o stosowaną historycznie dla takich kredytów marżę.
Zarząd PKO BP S.A. na 23 kwietnia 2021r. zwołał Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, na którym omawiana będzie kwestia zgody na program kompleksowego zawierania ugód z kredytobiorcami frankowymi.
Aby odpowiedzieć na pytanie czy warunki zaproponowane przez KNF można uznać za korzystne dla osób posiadających kredyt frakowy CHF, należy porównać skutki zawarcia rozwiązania, jakim jest ugoda z bankiem ze skutkami zakończenia sporu drogą sądową.
Co do zasady przy korzystnym dla kredytobiorcy zakończeniu sprawy sądowej możliwe są dwa rodzaje rozstrzygnięć: 1) uznanie, że umowa może nadal obowiązywać ale po wyeliminowaniu z niej nieuczciwych warunków umownych (tzw. „odfrankowienie” kredytu), 2) uznanie, że umowa jest nieważna w całości (obowiązek zwrotu przez strony wzajemnych świadczeń).
„Odfrankowienie” kredytu frankowego
Ustalenie przez sąd, że nieważne (bezskuteczne) są zapisy przeliczeniowe zawarte w umowie, a po ich wyeliminowaniu umowa może nadal obowiązywać oznacza „odfrankowienia” kredytu. Zgodnie z dominującym obecnie stanowiskiem umowa traktowana jest jak umowa złotowa od momentu jej zawarcia. Umowa pozostaje w mocy ale jest wykonywana z pozostałymi zapisami, w tym dotyczącymi oprocentowania. Kredytobiorcy pozostaje kredyt złotowy z oprocentowaniem opartym o LIBOR plus marża banku. Rozwiązanie jest korzystniejsze dla kredytobiorców niż oprocentowanie oparte o WIBOR. Poza tym na banku ciąży obowiązek zwrotu kredytobiorcy zaistniałej nadpłaty, która powstała w wyniku stosowania przez bank niedozwolonych zapisów umownych. Kredytobiorca zyskuje określoną sumę środków, które może przeznaczyć na dalszą spłatę kredytu. Kredytobiorca pozbywa się ryzyka wzrostu kursu CHF. Zmniejsza się zarówno wysokość comiesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych jak i wysokość salda całego kredytu. Korzyści wynikające z przedstawionego rozstrzygnięcia są więc bezsprzeczne.
Unieważnienie umowy kredytowej
Jeszcze korzystniejszym rozstrzygnięciem jest wyrok sądu, w którym ustalone zostanie, że umowa jest nieważna w całości. Orzeczenie takie zobowiązuje do zwrotu przez strony umowy tego co wzajemnie sobie świadczyły. Bank ma obowiązek zwrotu wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, opłat itp., kredytobiorca zaś kwotę nominalną udzielonego kredytu. Kredytobiorca „pozbywa się” kredytu w momencie wydania takiego orzeczenia, dodatkowo bank może być zobowiązanym do zwrotu określonej kwoty, stanowiącej różnicę pomiędzy tym co faktycznie kredytobiorca wpłacił a kwotą przekazaną kredytobiorcy przez bank. Korzyść w postaci kilku, czasami kilkunastu lat bez konieczności uiszczania rat kredytowych jest nie do przecenienia.
Ugoda z bankiem – czy to korzystne rozwiązanie?
Korzyści ewentualnej ugody, zawartej zgodnie z warunkami przedstawionymi przez KNF nijak mają się do korzyści kredytobiorcy w przypadku wygranej sprawy sądowej. Pamiętać jednak zależy, że warunki umowy ugodowej są negocjowalne (a przynajmniej być powinny). Zakres tych negocjacji w dużej mierze zależeć będzie od tego w jaki sposób wypowie się pełny skład Izby Cywilnej SN w dniu 13 kwietnia 2021r. (sygn. III CZP 11/21).
Fakt, że PKO BP S.A. podjęło już rzeczywiste kroki w kierunku wdrażania programu ugodowego z kredytobiorcami frankowymi jest pozytywnym sygnałem. Daje on nadzieję na możliwe działania negocjacyjne, tworzące treść porozumienia akceptowalną przez obie strony. Jeśli SN wypowie się „za frankowiczami”, będzie to mocny argument za tym, żeby walczyć o warunki ugód zbliżone do rozwiązań, które daje pozytywny dla kredytobiorcy wyrok sądowy.
Ugoda z bankiem – na co zwrócić uwagę
Dla kredytobiorcy posiadającego kredyt frankowy CHF, ugoda z bankiem nierzadko jawi się jako obiecująca propozycja. Negocjacje ugodowe nie mogą jednak sprowadzać się do prostego przyjęcia warunków jednej ze stron. Praktyka pokazuje, że tylko wariantowe rozważenie propozycji drugiej strony daje pozycję, która pozwala rzetelnie ocenić pole negocjacyjne. Negocjacje z bankiem w sprawie ugody kredytowej (także dotyczącej kredytu frankowego CHF) zawsze są trudne. Rozważając zawarcie ugody z bankiem, kredytobiorca może i powinien mieć możliwość analizy swojej sytuacji w ujęciu całościowym. Właściwie poprowadzony proces negocjacji powinien obejmować wsparcie przy analizie propozycji ugody z bankiem, ocenę ewentualnego ryzyka występującego po podpisaniu ugody, kalkulację skutków finansowych ugody. Doświadczenie pokazuje, że profesjonalne poprowadzenie negocjacji pozwala na zawarcie ugody z bankiem w sposób najpełniej zabezpieczający interesy kredytobiorcy.
Porównaj: Kredyty frankowe
