Jak pokazał przykład trwającego niemal 8 lat procesu, problem, który niesie ze sobą stalking leży nie tylko w naturze tego przestępstwa ale również w długotrwałości procesu walki pokrzywdzonych o sprawiedliwość – Partner Kancelarii radca prawny Krzysztof Mitoraj został poproszony o komentarz w sprawie dla stacji TVN 24. Całość materiału możemy obejrzeć tutaj.
Czym jest stalking?
Ustawą z dnia 25.02.2011 roku do kodeksu karnego wprowadzono nowy typ czynu zabronionego – stalking art.190a. Dnia 31 marca 2020 roku artykuł ten uległ kolejnej oraz póki co ostatniej zmianie. Do jego treści wprowadzono nowe znamiona dotyczące skutku- poczucie poniżenia lub udręczenia.
Najogólniej rzecz ujmując stalking, to nękanie, prześladowanie jak i również kradzież tożsamości. Dokładne znamiona tego czynu zabronionego zostały opisane w paragrafie 1 oraz 2 art. 190a kodeksu karnego. W paragrafie 1 zostały opisane znamiona przestępstwa nękania. Aby szeroko pojęte prześladowanie uznać za przestępstwo stalkingu z tego paragrafu, musi być ono uporczywe, dotyczyć nas samych lub naszych najbliższych oraz wzbudzać poczucie poniżenia, udręczenia, zagrożenia lub istotnie naruszać prywatność. Należy również podkreślić, iż kradzież tożsamości również uznawana jest za przestępstwo stalkingu. Została ona opisana w paragrafie 2 tego samego artykułu. Kara się podszywanie się, wykorzystywanie wizerunku, kradzież danych osobowych innych osób.
Co grozi za stalking?
Za nękanie, prześladowanie, kradzież tożsamości grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Istnieje również typ kwalifikowany przestępstwa stalkingu. Oznacza to, że jeśli ofiara stalkera targnie się na swoje życie, sprawcy przestępstwa grozi pozbawienie wolności od lat 2 do 12.
Gdzie możemy się spotkać ze stalkingiem?
Stalking jest „przestępstwem naszych czasów”. W erze mediów społecznościowych mamy do czynienia z co raz to powszechniejszym nękaniem, prześladowaniem, czy kradzieżą tożsamości. Smutnym faktem jest to, że ofiarami i oprawcami tego przestępstwa co raz częściej stają się dzieci. Internet daje możliwość „stalkerom” do uprzykrzania życia swoim ofiarom w sposób nieustanny. Za pomocą tego narzędzia oprawcy mogą nękać, prześladować oraz kraść tożsamość innych. Jak nietrudno się domyślić w świecie rzeczywistym, również można paść ofiarą stalkingu. Z przestępstwem tym możemy się spotkać w życiu codziennym. Jak pokazał zakończony proces, stalkerami mogą być z pozoru zwyczajni ludzie, nasi sąsiedzi. Jak się jednak okazuje są oni w stanie zamienić życie swoich ofiar w piekło.
Stalking – największe problemy prawne – komentarz r.pr. Krzysztof Mitoraj
Największy problem prawnym jest samo brzmienie literalne przepisu artykułu 190a kodeksu karnego. Wielu specjalistów z dziedziny prawa karnego, poddawało analizie dogmatycznej omawiany artykuł. Jednak w poszczególnych kwestiach dotyczących wykładni pojawiały się sprzeczne poglądy. Najwięcej problemów sprawia interpretacja sformułowania „uporczywe nękanie”. Samo słowo nękanie wskazuje występowanie czynności w liczbie mnogiej, jednak kiedy dodamy słowo uporczywe pojawiają się pytania: Jak długo musi trwać nękanie? Jak bardzo dotkliwe musi być, aby wyczerpało one znamiona czynu zabronionego, żeby można było uznać dane działanie za uporczywe nękanie.
Wiele sprzecznych głosów, pojawiało się również przy sformułowaniu, naruszanie prywatności. Prywatność tak samo jak słowo „uporczywe” jest słowem nie ostrym, tzn. że każdy ma subiektywne zdanie co do znaczenia tego pojęcia. W dzisiejszych czasach prywatność zaczyna się powoli zacierać ze względu na erę mediów społecznościowych. W związku z powyższym, trudnym zadaniem jest, obiektywnie ocenić czy w danej sytuacji doszło do naruszenia prywatności.
Przewlekłość postępowania
Kolejnym istnym problemem, który niesie ze sobą stalking, tak jak wspominał wyżej w zamieszczonym materiale prasowym radca prawny Krzysztof Mitoraj, jest przewlekłość postępowania. Należy powiedzieć wprost, że niedopuszczalnym powinno być przy tego typu przestępstwach prowadzenie postępowań latami. Warto zwrócić uwagę na §4 art. 190a kodeksu karnego. Mówi on o tym, że wyżej opisane przestępstwa, z wyłączeniem typu kwalifikowanego, ścigane są na wniosek pokrzywdzonego. W wielu przypadkach ofiara może być zastraszana różnymi działaniami takimi jak: nękanie, prześladowanie, czy kradzież tożsamości, co spowoduje że będzie się bała zgłosić dane przestępstwo organom ścigania. Ze względu na subiektywny charakter wielu pojęć w tym przepisie, kontrowersyjnym było by ściganie poszczególnych naruszeń z urzędu.
Bez wątpienia stalking powinno się określać jako wszechobecne przestępstwo XXI wieku. Pomijając liczne problemy interpretacyjne omawianego artykułu, można stwierdzić, że ustawodawca zmierza w dobrym kierunku. Penalizacja takich działań z pewnością pozytywnie wpływa na życie obywateli jak i obraz wymiaru sprawiedliwości. Artykuł ten wymaga dalszego opracowania, aby stał się on jak najbardziej przejrzysty i nie stwarzał tak licznych problemów interpretacyjnych. Takie działania powinny pozytywnie wpłynąć na czas trwania postępowania.
Całość materiału prasowego: Krzysztof Mitoraj – stalking https://fakty.tvn24.pl/fakty-po-poludniu,96/grozili-smiercia-swojej-sasiadce-stalkerzy-trafia-do-wiezienia,1051959.html .
autorzy:
Jan Sładczyk, stażysta
Michał Wojdygowski, stażysta
